Lactose-intolerantie: wat is het en wat zijn de symptomen?

Een lactose-intolerantie komt wereldwijd veel voor en naar schatting is meer dan drie kwart van de wereldbevolking op latere leeftijd lactose-intolerant. Als je last hebt van een lactose-intolerantie kan dit zorgen voor een hoop vervelende klachten.

In dit artikel leggen we uit wat lactose is, hoe je hier intolerant voor kan zijn en wat de symptomen en gevolgen zijn van een lactose-intolerantie.

Wat is een lactose-intolerantie?

Lactose is de suiker die voorkomt in melk en wordt daarom ook wel melksuiker genoemd. Het is een vorm van koolhydraten (disacharide) die bestaat uit twee enkelvoudige suikers (galactose en glucose) die kunnen worden opgenomen door ons lichaam.

Om lactose op te splitsen in glucose en galactose heeft je lichaam lactase nodig. Lactase is een enzym dat aangemaakt wordt door je darmen en ervoor zorgt dat lactose wordt verteerd en opgenomen kan worden door je lichaam.

Wanneer je darmen niet genoeg lactase aanmaken, komt de lactose onverteerd in je dikke darm terecht. Hierdoor kan je last krijgen van klachten in bijvoorbeeld je maag, darmen en huid. Dit noemen we een lactose-intolerantie. (1)

Een lactose-intolerantie is iets anders dan een (koe)melkallergie. Bij zo’n allergie is er sprake van een allergische reactie van het lichaam op de (caseïne-)eiwitten in melk. De klachten die ontstaan zijn dan niet het gevolg van een lactose-intolerantie maar een (overgevoelige) reactie van het immuunsysteem. (1)

Heb jij last van lactose-intolerantie? Je bent zeker niet de enige. In Nederland hebben naar schatting zo’n 1 tot 2 miljoen mensen last van lactose-intolerantie. In Afrika en Aziatische landen ligt dat aantal zelf nog een stuk hoger. (2)

Wat is de oorzaak van een lactose-intolerantie?

Er zijn drie soorten lactose-intolerantie, die elk een aparte oorzaak hebben:

• Primaire lactose-intolerantie
• Secundaire lactose-intolerantie
• Aangeboren (congenitale) lactose-intolerantie

De hoeveelheid lactose die je lichaam kan verteren is afhankelijk van de hoeveelheid lactase dat wordt aangemaakt door je darmen. De meeste mensen zijn geboren met het vermogen om lactose te verteren. Lactose zit namelijk ook in moedermelk en is de belangrijkste voedingsbron voor pasgeboren baby’s.

Vanaf ons derde levensjaar neemt de productie van lactase in onze darmen echter geleidelijk af en naarmate we ouder worden, verliest ongeveer 80% van de wereldbevolking het vermogen om lactose te verteren. Dit is primaire lactose-intolerantie.

Secundaire lactose-intolerantie onstaat als gevolg van een beschadiging van de darmwand door een ziekte, aandoening of de behandeling daarvan. De darmwand kan niet genoeg lactase meer aanmaken, wat de lactose-intolerantie veroorzaakt. Deze vorm van lactose-intolerantie kan tijdelijk zijn.

Aangeboren lactose-intolerantie is de meest zeldzame soort. Omdat deze lactose-intolerantie al vanaf de geboorte bestaat, kunnen baby’s met deze vorm ook niet tegen moedermelk. Aangeboren lactose-intolerantie hou je je hele leven. (3)

Wat zijn de symptomen van een lactose-intolerantie?

Wanneer je lichaam te weinig lactase aanmaakt (lactasedeficiëntie) en lactose niet goed kan opnemen (lactosemalabsorptie) dan kan dit leiden tot klachten.

Veel voorkomende symptomen van een lactose-intolerantie zijn onder andere:

• misselijkheid
• huiduitslag
• een opgeblazen gevoel
• buikpijn/kramp
• winderigheid
• diarree
• verstopping (obstipatie)
• hoofdpijn
• last van gewrichten
• vermoeidheid

Producten om te vermijden met een lactose-intolerantie

Van mensen met een lactose-intolerantie wordt wel eens gezegd dat ze niet tegen melk kunnen. Dit is waar, maar dit is ook maar een deel van het verhaal. Naast melk – of dat nu koemelk is of melk van andere dieren – zijn er nog veel meer zuivelproducten die lactose bevatten, zoals:

• yoghurt en yoghurtdranken
• karnemelk
• kwark
• vla, pudding en andere soorten toetjes
• sommige soorten kaas (vooral zachte kazen, smeltkaas, roomkaas en smeerkaas)
• chocolademelk
• melkchocolade
• slagroom en zure room
• roomijs
• melkpoeder
• weipoeder

Waar moet je op letten bij een lactose-intolerantie?

Lactose helemaal vermijden hoeft niet, omdat mensen met een lactose-intolerantie gemiddeld zo’n 10 tot 15 gram lactose per dag nog kunnen verdragen. Dit staat ongeveer gelijk aan een grote mok melk. Maar wanneer je klachten krijgt na het eten van zuivel of producten waar lactose in zit, dan is het wel beter om je inname van lactose te beperken. (1)

Wil je toch zuivel-achtige producten eten of drinken? Kies dan voor lactosevrije alternatieven. Sojamelk lijkt bijvoorbeeld op melk, maar omdat het van soja gemaakt is, bevat het geen lactose. En als je van kaas houdt, ga dan voor harde kazen. Deze bevatten meestal nauwelijks tot geen lactose.

Als je gezond en gevarieerd eet is het niet noodzakelijk om zuivelproducten te eten. Melk en zuivelproducten zijn echter wel een goede bron van eiwitten en calcium, dus wanneer je last hebt van een lactose-intolerantie en zuivelproducten wilt vermijden is het wel belangrijk om deze voedingsstoffen binnen te krijgen.

Eiwitten kan je gemakkelijk halen uit verschillende plantaardige eiwitbronnen, zoals erwteneiwit, quinoa, hennepzaad, chia, noten en zaden.

De beste plantaardige bronnen van calcium zijn onder andere gedroogde vijgen, sesamzaden, amandelen, groene bladgroenten, bonen, tofu en tempé. Ook de meeste plantaardige melkvarianten zijn vaak verrijkt met extra calcium.

Lactosevrije producten van Orangefit

Ben je nog op zoek naar lactosevrije producten om toe te voegen aan je dieet? Onze eiwitshakes, ontbijtshakes en afvalshakes zijn allemaal plantaardig en vrij van lactose. Daarnaast zijn ze een gemakkelijke manier om belangrijke voedingsstoffen binnen te krijgen én gewoon ontzettend lekker. Kies je favoriete smaak en ervaar het zelf!

Bronvermelding 

(1) Voedingscentrum. (Geraadpleegd in september 2024). Lactose-intolerantie. 

(2) Stichting Darmgezondheid. (Geraadpleegd in september 2024). Lactose-intolerantie. 

(3) Maag Lever Darm Stichting. (Geraadpleegd in september 2024). Lactose-intolerantie. 

(4) NHS. (Geraadpleegd in september 2024). Lactose intolerance.