Zijn olijven gezond? - Dit zegt de wetenschap

Rijpingsfase: groene of zwarte olijven 

De kleur van olijven varieert van groen tot zwart. Olijven beginnen groen en naarmate het rijpingsproces vordert kleuren ze eerst geelgroen en daarna zwart. 

Tijdens de rijping daalt het watergehalte en neemt het vetgehalte toe. Ook neemt het aantal bioactieve stoffen gedurende het rijpingsproces toe, met de grootste piek in de groene rijpingsfase. Naarmate de rijpheid vordert neemt het gehalte bioactieve stoffen weer iets af. (1)

De meeste olijven worden in hun groene stadium geoogst, voordat ze echt helemaal rijp zijn. Ben je een liefhebber van zwarte olijven? In de meeste gevallen zijn dit geen rijpe olijven, maar is de zwarte kleur het kunstmatige resultaat van het verwerkingsproces. Dit brengt ons gelijk bij de 3e factor: de verwerkingsmethode.

Welke olijf is het gezondst?

Als we puur kijken naar de hoeveelheid bioactieve stoffen, zijn groene olijven het gezondst. Olijven zijn van nature echter bitter en hebben een bepaalde mate van bewerking nodig om deze bitterheid weg te halen. Deze bewerkingsprocessen hebben op hun beurt weer invloed op hoe gezond het eindresultaat is.

Bij de Spaanse en Californische stijl worden er veel kunstmatige bewerkingen toegepast die ten koste gaan van de voedingswaarde, het meest bij de Californische methode. Bij de Spaanse en de Griekse stijl vindt er fermentatie plaats, een natuurlijk proces dat de samenstelling van de olijven verandert en waarbij eveneens bepaalde bioactieve stoffen verloren kunnen gaan. (1) Dit maakt het lastig om een absolute winnaar aan te wijzen.

Ten slotte maakt het ook nog verschil welke finishing touches de olijven krijgen. Zo heeft ontpitten een nadelig effect op de kwaliteit van van de olijven. (1) Hecht je waarde aan een zo natuurlijk mogelijk eindproduct? Dan kun jij het beste gaan voor zongerijpte Griekse olijven mét pit, liefst afkomstig van een lokale teler.

Tip: de meeste stoffen die je in olijven vindt, vind je ook in (hoogwaardige) extra-vierge olijfolie. Extra voordeel: voor olijfolie worden de natuurlijk gerijpte olijven gebruikt, en er is geen zout nodig in het verwerkingsproces. Door te kiezen voor extra-vierge olijfolie in je dieet profiteer je dus van de voordelen van olijven, zonder dat je op je zoutinname hoeft te letten.

Wel bevat olijfolie doorgaans lagere concentraties aan polyfenolen dan dat hele olijven doen. Het kan daarom geen kwaad om zo nu en dan eens een handje olijven toe te voegen aan je maaltijd of tussendoortje, om het meeste uit de gezondheidsvoordelen te halen. (3)

Waar zijn olijven goed voor?

Er is nog weinig goed onderzoek geweest naar de effecten van olijven (in hun hele vorm) op onze gezondheid. De studies die er zijn, zijn uitgevoerd in een labotorium of op dieren, niet op mensen. Wel weten we veel over de bioactieve stofjes die olijven rijk zijn en welk effect deze hebben op het menselijk lichaam. (1)

De stofjes die olijven gezond maken

Er zijn verschillende stoffen in olijven waaraan, als je er genoeg van binnenkrijgt, gezondheidsvoordelen worden toegekend. De hoofdrolspelers zijn bij de olijven:

• De MUFA's: de hoeveelheid enkelvoudig onverzadigde vetten. Olijven zijn met name een bron van oliezuur, een omega 9-vetzuur.
• Polyfenolen: een groep antioxidanten. Deze beschermen je tegen schadelijke stofjes in ons lichaam die vrijkomen bij zogenaamde (onvermijdelijke) oxidatieprocessen. Een uniek polyfenol in olijven is hydroxytyrosol.
• Vitamine E: een vetoplosbare vitamine en een antioxidant. 
• Terpenoïden: stofjes die een rol spelen bij verschillende lichaamsprocessen en kunnen helpen bij de preventie en behandeling van bepaalde ziekten.
• Squaleen: olijven zijn een belangrijke plantaardige bron van deze lichaamseigen stof met regulerende en beschermende eigenschappen.

De gezondheidsvoordelen die deze stofjes opleveren

1. De antioxidanten in olijven en met name hydroxytyrosol zijn verantwoordelijk voor een brede waaier aan positieve effecten op je gezondheid. Deze stofjes hebben een ontstekingsremmende werking in je lichaam. Hierdoor zorgen ze op de lange termijn voor een kleiner risico op ernstige chronische ziektes, waaronder kanker. (3)

Ook aan de squalaan en terpenoïden worden kankerremmende eigenschappen toegekend. (4)

Meer weten over antioxidanten en waar je ze vindt? Lees hier: waarom blauwe bessen zo gezond zijn en wat de top 10 gezondste fruitsoorten is! We weten allemaal hoe gezond fruit en groente voor je is, maar soms kom je er gewoon even niet aan toe. Voor die situaties hebben wij onze Orangefit green juice in het leven geroepen: het goeds uit 24 soorten groenten en fruit en boordevol antioxidanten. 

2. De olijf-polyfenolen hebben, samen met de gezonde vetten, ook een beschermend effect op het je cholesterolniveaus, je hart en je bloedvaten. Hiermee kunnen olijven de kans op hart- en vaatziekten verkleinen. (1) 

3. Jouw portie olijven kan zomaar eens bijdragen aan gezonde botten. Er zijn studies die suggereren dat de polyfenolen in een dagelijkste portie olijven (of olijfolie) osteoporose (botontkalking) kunnen helpen voorkomen, doordat ze botafbraak verminderen. (5)